Seplenienie międzyzębowe – kiedy język „wychodzi” pomiędzy zęby

Wiecie jaki jest najczęstszy problem, z którym zgłaszają się do logopedy zaniepokojeni rodzice?
Tak, zdecydowanie najczęstszy! SEPLENIENIE!
Mało estetyczna wada wymowy ze względu na aspekt wizualny i akustyczny.

Postaram się opisać seplenienie, a konkretnie seplenienie międzyzębowe!  
Co to jest seplenienie? Jak je rozpoznać? Jakie są przyczyny seplenienia? Czy to się da wyleczyć? Jak długo trwa terapia logopedyczna?
Dzisiejszy wpis właśnie o seplenieniu! Jednak samo słowo SEPLENIENIE – nie mówi nam zbyt wiele. Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapraszam do lektury 😊

Co to jest seplenienie międzyzębowe?

Seplenienie międzyzębowe, sygmatyzm interdentalny, wymowa międzyzębowa etc. – nazw wiele, jeden problem!
To nieprawidłowa realizacja głosek dentalizowanych zazwyczaj głosek szeregu syczącego (s, z, c, dz), może również obejmować głoski szeregu ciszącego (ś, ź, ć, dź), szumiącego (sz, ż, cz, dż) oraz głoski t, d, n. Co oznacza, że zaburzona może być artykulacja nawet kilkunastu głosek.

Na czy polega nieprawidłowa wymowa?

Wymowa międzyzębowa charakteryzuje się tym, że język (najprościej mówiąc) podczas wymowy ww. głosek wysuwa pomiędzy zęby i/lub wargi. Najczęściej znajduje się w linii środkowej lub z boku jamy ustnej. Czubek języka (tzw. apex) nie „chowa się” za dolnymi zębami tylko jest ułożony płasko w jamie ustnej. Dolna szczęka zwykle jest opuszczona, co powoduje brak dentalizacji.

Łatwo jest rozpoznać seplenienie międzyzębowe – wystarczy z uwagą przyjrzeć się dziecku podczas mówienia. Jeśli zdarza się, że podczas mówienia niektórych głosek język wychodzi pomiędzy zęby (w części środkowej lub bocznej) – mamy to!

Jest to problem nie estetyczny – ze względu na wizualny aspekt wymowy.

Przyczyny seplenienia międzyzębowego:

• nieprawidłowa budowa języka – zbyt duży język
• zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe
• wady zgryzu: zgryz otwarty, przodozgryz, tyłozgryz
• obniżone napięcie mięśniowe
• naśladowanie nieprawidłowych wzorców otoczenia
• rozszczep wargi/podniebienia
• niska sprawność narządów artykulacyjnych (brak pionizacji języka)
• przewlekłe choroby górnych dróg oddechowych
• niewłaściwy tor oddechowy – oddech ustami
• długotrwałe ssanie smoczka
• zbyt długie karmienie dziecka butelką
• picie z kubka „niekapka”
• długotrwałe karmienie piersią

Jak widać, przyczyn jest całkiem sporo! Nie zawsze da się ustalić jedną konkretną przyczynę jednak w większości przypadków odpowiedzialne jest ssanie smoczka notoryczne i długotrwałe, picie z butelki lub niekapka – o zgrozo! Co gorsza u wielu dzieci kształtuje się również zgryz otwarty..

Czy seplenienie (sygmatyzm) międzyzębowe da się „wyleczyć”?

Tu odpowiedź brzmi: TAK!

U wielu osób z artykulacją interdentalną trening poprawnej wymowy zajmuje wiele czasu i wymaga systematycznych ćwiczeń. Zdarzają się oczywiście osoby, które dość szybko kształtują nawyk poprawnej wymowy, są to głównie pacjenci, których międzyzębowość wynika z nieprawidłowych wzorców otoczenia lub osoby z krótkim wędzidełkiem, które poddały się zabiegowi frenotomii.

Jak długo trwa terapia logopedyczna?

O ile terapia logopedyczna w przypadku międzyzębowości może postępować dość szybko, o tyle utrwalanie prawidłowej wymowy podczas codziennej komunikacji wymaga trochę czasu i wysiłku. Rodzice muszą współpracować z logopedą, kontrolować wymowę dziecka, utrwalać opracowywany na zajęciach materiał – bez tego „idzie” kiepsko.
Nie da się określić czasu jaki będzie trwała terapia. Każdy pracuje w swoim tempie, dzieci nabywają umiejętności w różnym czasie. Wszystko zależy również od przyczyny powstania wady wymowy. Uszy do góry, trochę chęci a na pewno się uda.

Codzienne ćwiczenia w domu to połowa sukcesu!

A co, jeśli dziecko nie chce ćwiczyć w domu?

Dobra motywacja dla dziecka na pewno zachęci je do logopedycznej zabawy 😊
Rodzicu – jeśli Ty nie masz czasu na ćwiczenia ze swoją pociechą, powinieneś zwiększyć częstotliwość spotkań z logopedą. Tylko systematyczność i intensywność przyniosą oczekiwane efekty.

Jakie ćwiczenia wykonywać aby zniwelować międzyzębowość?

• Ćwiczenia oddechowe – ustabilizowanie toru oddechowego, jeśli jest taka konieczność udrożnienie nosa np. poprzez adenotomię (ćwiczymy wdech nosem i oddychanie przy zamkniętej buzi np. dmuchanie balonów, puszczenie baniek, wyścigi piórek itp.)
• Ćwiczenia języka – polegające na poszerzeniu zakresu jego ruchów. (np. oblizowanie dolnych zębów, język chowa się za dolne zęby, ćwiczenie ze słomką lub patyczkiem polegająca na utrzymaniu języka w odpowiedniej pozycji (czubek języka za dolnymi zębami podczas wymowy głosek syczących oraz cofnięty język – głoski ciszące), ćwiczenia z nitką dentystyczną, szpatułką, różnymi smarowidłami do jedzenia)
• Ćwiczenia słuchowe – różnicowanie słuchowe prawidłowo wymawianych dźwięków zaburzonych głosek oraz tych źle wymawianych.
• Ćwiczenia połykania – osoby dotknięte tą wadą wymowy często połykają w tzw. infantylny sposób – należy wprowadzić naukę prawidłowego połykania.
• Ćwiczenia żuchwy – polegające na domknięciu buzi – często osobom z międzyzębowością towarzyszy uchylona buzia.
• Ćwiczenia nauki poprawnej wymowy zaburzonych głosek – tu trzeba kierować się zaleceniami logopedy co do kolejności terapii. Pomocne są sylaby dźwiękonaśladowcze: naśladowanie węża: sss, świerszczyka: cyt, cyt, pszczółki: bzzzz, dzwoneczka: dzyń, dzyń

Międzyzębowość to realby problem wśród pacjentów! Zdecydowanie największy odsetek wszystkich wad wymowy.

Jeśli Twoje dziecko/podopieczny/ bliska Ci osoba wymawia niektóre głoski wystawiając język pomiędzy zęby zdecydowanie boryka się z problemem seplenienia.

Niestety muszę obalić MIT, który powiela większość rodziców: „Wyrośnie z tego”, „Przejdzie jej/mu” – SAMO NIE PRZEDZIE!!!
Bez terapii logopedycznej, odnalezienia przyczyny oraz pracy nad poprawną wymową, nie ma szans na „wyleczenie się” z międzyzębowości.

Zatem do dzieła, nie ma na co czekać!

Zapisz się na konsultację do logopedy i walcz o lepszą wymowę dla siebie, swoich bliskich 😊

Patrycja Wyrębkiewicz-Łuba
Gabinet Logopedyczno-Terapeutyczny LogoPatka
Warszawa (Wola)