Lalka czy jajka – o lambdacyzmie

Lalka czy jajka; lody czy jody; Leon czy Jeon itd. – czyli słówko o lambdacyzmie.

Badania przesiewowe to bardzo angażujące zajęcie dla logopedów. A jednocześnie czas na spostrzeżenia. Jako logopeda pracujący głównie z dziećmi i młodzieżą szkolną na terenie całej Warszawy, mam codziennie styczność z różnymi zaburzeniami mowy wieku przedszkolnego i szkolnego.Dlatego postanowiłam opisać jedną z  częściej spotykanych  wad wymowy, a mianowicie lambdacyzm.

Postaram się go opisać przystępnie zarówno dla rodzica jak i terapeuty.

Co to jest lambdacyzm?

Lambdacyzm to coraz częściej występująca wada wymowy. Polegająca na niewłaściwej wymowie głoski „L”, która jest realizowana w zły sposób, lub substytuowana (zamieniana) na inne głoski najczęściej na „j”, „y”, „r”, lub brak jej w wymowie.

Stąd też możemy wyróżnić następujące rodzaje lambdacyzmu:

1. lambdacyzm właściwy – deformacja głoski „l””
   – „l” międzyzębowe
   – „l” bez zwarcia czubka języka z wałkiem dziąsłowym; 
   – „l” bez prawidłowej pionizacji języka.
2. paralambdacyzm
   • zamiana głoski „l” na inną 
3. mogilambdacyzm – brak głoski „l”

Ocenę rodzaju wady wymowy zostawmy logopedom.

A wszystkim zainteresowanym tym tematem przedstawię trochę praktyki 😉

Jakie są przyczyny występowania lambdacyzmu u dzieci?

Bezpośrednią przyczyną jest niska sprawność języka, brak jego pionizacji oraz zaburzenia kinestezji artykulacyjnej tj. czucia ułożenia narządów mowy. Obniżona sprawność języka, zdolności artykulacyjnych dziecka może wynikać z obniżenia napięcia mięśniowego; niewłaściwego sposobu karmienia (długotrwałe picie z butelki, kubka niekapka ); poprzez długotrwałe ssanie smoczka, kciuka i  wielu innych podobnych czynników.
Lambdacyzm – może być również wadą powstałą  na skutek zaburzeń słuchu fonematycznego.

Prawidłowa wymowa głoski „l”

Wymowa głoski „l” polega na zwarciu czubka języka z górnymi dziąsłami. Ruch języka odbywa się w płaszczyźnie pionowej. Uniesiony język dotyka wałka dziąsłowego, fala powietrza przedostaje się bokam,i a struny głosowe drgają.

W mowie dziecka głoska ta pojawia się w 2–3 roku życia.

Prawidłowa wymowa głoski „l” jest bardzo istotna, ponieważ pionizacja języka i jego ruch w płaszczyźnie pionowej stanowi punkt wyjścia do terapii sygmatyzmu (głosek szumiących sz, ż, cz, dż) oraz terapii rotacyzmu „r”.

Jak ćwiczyć wymowę głoski „l”?

Ćwiczenia prawidłowej wymowy głoski „l” należy rozpocząć od usprawniania języka, rozszerzenia zakresu jego ruchów. I co najważniejsze pionizacji języka. Pomocne będą tu wszelkie ćwiczenia, które sprawiają, że język się wyciąga i wspina w kierunku noska i podniebienia. Polecam zabawy w zlizywanie dowolnej substancji (od słodkiego po słone) z talerzyka, oblizywanie ust, oblizywanie i liczenie językiem ząbków, lizanie lizaka – z wyciąganiem języka. Fantastyczne ćwiczenie to również zlizywanie opłatków/oblatów z podniebienia, przytrzymywanie językiem na podniebieniu rodzynek.

Zdradzę Wam moją zabawę z nicią dentystyczną 😉

Zaopatrzcie się w patyczki z nicią dentystyczną tzw. flossery – świetnie się sprawdzają  nie tylko do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych ale i podczas ćwiczeń pionizacji języka – można za ich pomocą podnosić i wyciągać języczek. Oprócz tego, często mają miętowy smak co pomaga kształtować precyzję ruchów.

Ważna jest również praca nad kinestezją artykulacyjną (tu np. ćwiczenia ze smakami, zimnym i ciepłym) oraz ćwiczenia słuchu fonematycznego – różnicowanie „l”-„j”-„r”.

Kolejnym etapem w terapii lambdacyzmu jest wywoływanie głoski „l”, a następnie ćwiczenie jej wymowy w izolacji, sylabach, wyrazach, zestawach dwuwyrazowych oraz zdaniach.

Moje ulubione pomoce logopedyczne do terapii głoski L? To nie tajemnica! Poniżej na zdjęciu książeczki i gra, z której często korzystam. Choć moja biblioteczka jest zdecydowanie bogatsza ;D

Terapia głoski „l” zazwyczaj przebiega dość sprawnie i otwiera drzwi do dalszego kształtowania prawidłowej wymowy tzw. głosek trudnych.

Jeżeli masz pytania/wątpliwości lub słyszysz/widzisz, że Twoje dziecko nieprawidłowo realizuję głoskę „l” koniecznie udaj się na konsultację z logopedą.

Czekam na Wasze komentarze. Zapraszam do gabinetu LogoPatka w Warszawie (Wola).

Miłego dnia!

Udostępnij na: