Masaż logopedyczny. Po co? Kiedy? Jak? Moc dotyku!

W pracy terapeuty, logopedy jest wiele wyzwań, jedno z nich to dobór odpowiedniej metody pracy do potrzeb dziecka. Kompensowanie deficytów to niezwykle istotna kwestia. Jedną z niedocenianych metod w pracy logopedy jest MASAŻ. W mojej pracy to nieodłączny element terapii. Z racji tego, że jestem również masażystką metody Shantala, zostałam zarażona pasją do bezpośredniego, pozytywnego oddziaływania na drugiego człowieka poprzez właściwy dotyk.

Często uczę rodziców masażu, o ile dziecko nie zawsze ma motywację do ćwiczeń w domu, o tyle dotyk rodzica jest dla niego czymś ważnym – czymś dającym poczucie bezpieczeństwa.

 Chcę odpowiedzieć na pytania: Jaki masaż stosujemy w logopedii? Czy przynosi on efekty? Po co go stosować? Jak masować? Czy rodzić może masować?

 „Masaż – gr. massein– ugniatać, chwytać, dotykać”

Masaż to technika „poprawy zdrowia” – znana od czasów starożytnych, jest to nic innego jak zabieg fizjoterapeutyczny. Ogólnie rzecz ujmując, to sekwencja ruchów (określonych ruchów, w określonym tempie, z odpowiednią siłą) zgodna z przebiegiem mięśni, tkanek, naczyń krwionośnych i limfatycznych, od ich obwodu do serca. Masaż oddziałuje na tkanki organizmu (skórę, tkankę podskórną, mięśnie, okostną) w celu poprawy ich ukrwienia i odżywienia oraz zwiększenia napięcia mięśni i ruchomości stawów.
Mając ogólne pojęcie o masażu możemy dostrzec, że wpływa na wiele różnych struktur naszego organizmu.

Masaż logopedyczny

Specyficzny rodzaj masażu stosowany przez logopedów, fizjoterapeutów oraz terapeutów SI. Jego celem jest przede wszystkim usprawnienie motoryki narządów artykulacyjnych, czucie ich ułożenia i koordynacji ruchów, ale również zmniejszenie nadwrażliwości dotykowej okolic jamy ustnej, pokonywanie problemów z prawidłowym jedzeniem, oddychaniem, zapobieganie nadmiernemu ślinieniu się.

Techniki masażu

W zależności od obranej techniki możemy osiągnąć różne cele naszej terapii:

Podstawową formą wykorzystywanego przez nas masażu jest masaż klasyczny, wykonywany ręcznie różnymi chwytami jednej lub obu rąk: głaskaniem, ugniataniem, oklepywaniem, wstrząsaniem, rozcieraniem. Silniejsze ruchy pobudzą mięśnie, wibracja napina struktury, powodując ich mobilizację, zaś głaskanie będzie formą relaksu i treningiem fazy spoczynkowej.

Po co stosować masaż w logopedii?

Masaż na terapii logopedycznej to świetna pomoc. W naszej pracy spotykamy pacjentów (dużych i tych małych) z różnymi deficytami. Czasem są to wszelkie nadwrażliwości dotykowe, z którymi musimy „walczyć” np. wzmożony odruch wymiotny, nadwrażliwość dotykowa w obrębie twarzy i jamy ustnej, problemy z połykaniem itp. Są to problemy piętrzące kolejne trudności. Jak możemy odwrażliwiać? MASAŻEM!
Wystarczy odpowiednia technika oraz określone ruchy, które wyciszą obronność organizmu.

Gdy dziecko ma osłabione napięcie mięśniowe w obrębie twarzy, języka co prowadzi np. do międzyzębowej wymowy, jotazycmu, nadmiernego ślinienia się, braku pionizacji etc. – jak możemy pomóc? MASAŻEM!

Gdy dziecko nie chce ćwiczyć w domu, szybko się poddaje, nie ma efektów – jak możemy wspomóc dziecko? MASAŻEM!
Rodzic może masować buzię dziecka i w ten sposób poprawiać ruchomość aparatu mowy swojego dziecka.

Jak zdobyć zaufanie dziecka, podczas ćwiczeń ze szpatułką, patyczkiem? Przyzwyczaić do dotyku MASAŻEM!

Dotyk = Zaufanie

Mogłabym się tak rozpisywać bez końca. Chcę Wam uświadomić ile dobrego płynie z odpowiedniego, odpowiedzialnego i umiejętnego dotyku.

Jak masować?

W masażu logopedycznym wyodrębniamy masaż zewnętrzny (twarzy) oraz wewnętrzny (w jamie ustnej).  Znamy technikę stymulacji punktów neuromotorycznych Castillo Moralesa, które wspomagają masaż.

W zależności od potrzeb pacjenta wykonuję masaż zewnętrzny, wewnętrzny lub obydwa (jeden po drugim), plus ucisk punktów neuromotorycznych.

Masaż zewnętrzny – twarz dziecka

• Głaskanie – nakreślanie twarzy od środka czoła przez skornie do stawów żuchwowych i brody. Następnie po środku twarzy od czoła, obok nosa – omijając usta do brody (3-5 razy);
• Masaż żuchwy – domknięcie buzi – masaż od brody do stawów skroniowo żuchwowych;
• Masaż policzków – od ust do stawów skroniowo żuchwowych – głaskanie, ugniatanie, rozcieranie wibracja;
• Masaż warg – okrężne ruchy masujące wargi, rozciąganie ust, ściąganie, opukiwanie, napinanie (przy zamkniętych ustach);
• Masaż mięśni okrężnych oka – wokół oczu zgodnie z kierunkiem porostu brwi;
• Masaż nosa – ruch ściągający od nasady do skrzydełek nosa;
• Głaskanie – jak w punkcie pierwszym.

Masaż wewnętrzny – jama ustna

• Głaskanie ust, policzków od wewnętrznej strony. Energiczne „szczotkowanie policzków z góry na dół i odwrotnie, następnie koliste ruchy;
• Masaż języka – ruchy głaskające (od czubka do nasady i odwrotnie). Uciskanie środka języka, „czesanie” środkowej części języka, ruchy wibracyjne na czubku i po środku języka. Masaż boków języka – jodełka (ruch od środkowej części języka do zewnętrznych krawędzi), zygzaki na bokach języka, ruchy poprzeczne i podłużne.

Masaż wędzidełka (jeśli zachodzi taka potrzeba):
Ruch pionizacyjny – unoszenie języka do górnych zębów, na wałek dziąsłowy i podniebienie.

• Masaż podniebienia, delikatne uelastycznianie struktur, uświadamianie punktów istotnych dla artykulacji.
• Masaż dziąseł – niezbędny podczas nauki karmienia – pobudza odruch żucia. Ruch od zębów do dziąseł.

Stymulacja neuromotorycznych punktów twarzy
Zwiększenie kontroli nad mięśniami twarzy, pomoc w podjęciu funkcji ruchów mimicznych, artykulacyjnych, jedzenia, picia, oddechu. Punkty zostały zaznaczone na grafice poniżej.

Czym masować?

Możemy masować klasycznie – rękami.
Do masażu wewnętrznego ZAWSZE stosujemy rękawiczki. Ja podczas masażu logopedycznego używam dodatkowo wielu pomocy, które urozmaicają masaż i pomagają wykonać niektóre ruchy bardziej precyzyjnie.

Poniżej prezentuję kilka gadżetów, których używam podczas masażu, jest ich zdecydowanie więcej 😉

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Podsumowując

Masaż jest niezwykle pożytecznym elementem terapii. Umiejętnie wykonywany masaż toruje nam drogę do sukcesu w terapii logopedycznej. Poprzez masaż dziecko zaczyna lepiej czuć ułożenie narządów mowy oraz koordynować ich pracę, co daje nam grunt do pracy nad artykulacją poszczególnych głosek. Masażem możemy ładnie pionizować język i wpłynąć na jego pracę. Pacjenci mający problem z nadwrażliwością w okolicach orofacjalnych po kilku masażach pozwalają na mocniejsze ruchy. Dzieci mające problemy z jedzeniem tuż po masażu są w stanie zjeść pełny posiłek.

Korzyści jest naprawdę dużo. Wchodzicie w to? Masujecie dzieci podczas terapii logopedycznej? Uczycie rodziców masażu?

LOGOPATKA